Yoga sadece yetişkinler için değildir. Yoganın birçok harika yönünden biri de her yaş ve her bedene uyarlanabilir olmasıdır. Yoganın bu kapsayıcı özelliği, her yerde ve çok az ekipmanla uygulanabilir olması çocuklar ve ergenler için de büyük bir fırsattır. Aynı zamanda yoga, çocukları yaşam boyu başarılı ve duygusal açıdan sağlamlık ve esneklik verebilecek beceriler konusunda geliştirir. Çocuk ve ergen yoga eğitmeni İnci Herdem ile çocuk ve ergen yogasının faydalarını, aileler için ve çocuklar için neden önemli olabileceğini konuştuk.
Öncelikle sizi tanıyabilir miyiz? Yogaya nasıl başladınız?
Merhabalar, ismim İnci Herdem. Aslında tamamen amaçsızca girdi bu öğreti hayatıma. İki oğlum var ve aralarında yaş farkı sadece bir yaş. Evde, akran iki erkek çocuğunu büyütmenin zorlukları içerisindeyken kreş yaşları geldi ve ışık hızıyla onları kreşe yazdırdık. Artık kendim için üç-beş saatlik bir zaman dilimi yaratma fırsatı bulmuştum. İki çocuğun ardından hayatımdaki en önemli önceliğim spor yapmam gerektiğiydi. Geçmişte yaşadığım bir kazadan dolayı sol kolumu çok kısıtlı kullanabiliyordum. Bu sebeple seçeneklerim çok azdı ve bir yakınımın telkinleriyle yogaya gitmeye karar verdim. Beklediğimden çok daha iyi geldi bana. Bunda yoga eğitmenimizin de payı büyüktü tabi. Yogadan keyif aldıkça daha fazla hayatımın merkezine yaklaştırmaya başladım. Bir süre sonra yaşam tarzına dönüşmeye başlayan sihirli bir öğreti gibi adeta. Zamanla bu alanda uzmanlaşmak istedim. O zaman için uzmanlaşmaktaki gayem tamamen çocuklardı. Çünkü yaşadığım deneyimleri çocuklara aktarma fikri beni çok heyecanlandırmıştı. Hızlıca eğitmenlik eğitimlerine katıldım. Uzun uğraşlar sonunda hem yurtiçi hem yurtdışı geçerliliği olan kurumlardan aldığım deneyim ve yeterlilik onaylarıyla resmen mesleğe adım attım. Çocuk yogasının ardından yetişkin yogası, hamile yogası, yoga terapi, nefes ve meditasyon eğitimlerini de alarak inşa etmeye çalıştığım binaya tuğlalar ekledim. Bugün için geriye dönüp baktığımda kendimi bu alanda oldukça geliştirdiğimi görüyorum. Ama yol hala devam etmekte ve kendimi geliştirmeye devam ediyorum.
“Bir çocuğu değiştirmek aslında neslimizin devamını değiştirmektir. Bu nedenle çocuklara olan sevgimi yogaya olan sevgimle birleştirip farkındalıkları yüksek, doğaya saygılı, bedenlerini tanıyan, nefeslerini dolayısıyla da bünyelerindeki stresini kontrol edebilen, meditasyon ile zihinlerini keşfeden, kendinin ve çevresinin farkında olan bireyler yetiştirmek istedim.”
Çocuk ve ergen yogası alanında uzmanlaşmanızın sebebi nedir?
Anaç bir insanım ve çocukları çok seviyorum, çünkü çocuklara verdiğiniz her şeyin karşılığını bir yetişkine göre çok daha çabuk alırsınız. Bir atasözümüz var: Ağaç yaşken eğilir. Şimdinin çocukları ileride bizim geleceğimizdir. Bu bağlamda pozitif anlamda bir çocuğu değiştirmek aslında neslimizin devamını değiştirmektir. Bu nedenle çocuklara olan sevgimi yogaya olan sevgimle birleştirip farkındalıkları yüksek, doğaya saygılı, bedenlerini tanıyan, nefeslerini dolayısıyla da bünyelerindeki stresini kontrol edebilen, meditasyon ile zihinlerini keşfeden, kendinin ve çevresinin farkında olan bireyler yetiştirmek istedim.
Peki eğitmenlik eğitimi yolculuğunuz nasıl başladı?
Çocuk yogasının büyüme ve gelişim aşamasındaki çocuklar üzerinde oluşturduğu faydaları öğrendikçe bunun hala ülkemizde yaygın olmamasına şaşırıyordum. Çalıştığım yani yoga yaptırdığım bütün çocukların yogayı çok sevdiğini ve onları nasıl da mutlu ettiğini gördükçe daha fazla çocuğa ulaşmak istedim. Bu durum benim için inanılmaz bir motivasyon kaynağı olmuştu. Bir gün bir kurumdan bana eğitmenlik eğitimi vermem yönünde teklif gelince kendi kendime şöyle dedim: “işte sana fırsat, daha fazla çocuğa ulaşmak istiyorsan senin gibi eğitmenler yetiştir ve ne biliyorsan aktar.” İşini aşkla yapacak, çocuklara sevgiyle dokunacak herkese kapılarımı açtım ve daha fazla eğitmen adayına ulaşabilmek adına şehir şehir dolaşıp çocuk ve ergen yogası eğitmenlik eğitimleri vermeye başladım. Bu süreçte birçok şehre gittim ve gitmeye de devam ediyorum. Kısa sürede binlerce eğitmen yetiştirdim. Onlarca farklı şehirde 39 tane yüz yüze eğitim, bir o kadar da online eğitim gerçekleştirdim. Bu yolda benimle yürüyen tüm eğitmen arkadaşlarıma da oldukça güveniyorum.
Çocuk ve ergen yogasının yaş sınırı var mı? Kimler katılabilir, kimler katılamaz gibi prosedürleri var mı mesela?
Herhangi bir prosedürü yok. Literatürde 2-15 yaş aralığı olarak geçiyor ama 2 yaşta çok verimli geçmeyebiliyor. İlgileri çok daha çabuk dağılabiliyor. Bu ayrıntı dışında yoga herkes içindir ve her yaşa uygundur. Sadece varsa bir hastalık ya da engel durumu, bu durumu eğitmen arkadaşımız bilmeli ve yapacakları dersi ona göre planlamalıdır.
“Yogayı bazen bir masalın içine serpiştirir bazen de oyunla ya da şarkıyla çocuklara eğlenceli bir şekilde yaptırırız.”
Çocuk ve ergen yogasının içeriğinin yetişkin yogasından farkı var mı? Biraz içeriğinden bahseder misiniz? Neler yapılıyor?
Farkı oldukça eğlenceli olmasıdır. Temel yoga hareketlerini uygularız aslında ama bunu daha teatral bir şekilde yaparız. Yogayı bazen bir masalın içine serpiştirir bazen de oyunla ya da şarkıyla çocuklara eğlenceli bir şekilde yaptırırız. Çünkü çocuk oyunla çok daha hızlı öğrenir. Ayrıca çocuk yogasının içinde hareket, nefes, drama, dans, oyun, müzik, duyu bütünleme, farkındalık çalışmaları ve meditasyon gibi bir sürü etken vardır.
Çocuk ve ergen yogasını kimler yaptırabilir?
Tabi ki bu eğitimi almış kişiler yaptırabilir. Eğitimi almak içinse hiçbir şart yoktur. Çocukları seven, çocuklarla çalışmayı isteyen herkes bu eğitimi alabilir. Çocuklarla ve ergenlerle çalışan öğretmenler, çocuk gelişimi uzmanları, yoga uzmanları, fizyoterapistler, ergoterapistler, pediatrik psikologlar, özel ihtiyacı olan çocuklar için çalışan meslek grupları, ebeveynler ve içindeki çocukla buluşmak isteyen herkes bu eğitimi alıp çocuk ve ergen yoga eğitmeni olabilir. Ama eğitim şartJ
Çocuk ve ergen yogasının çocuklara ve ergenlere faydaları nelerdir?
Her şeyden önce kendilerine özgüven kazandırır. Olumlu düşünceyi çoğaltır. Çocuğun hayal gücü ve yaratıcılığı gelişir. Stres ve zihinsel gerilimi azaltır. Konsantrasyonu arttırır ve zihni rahatlatır. Hem fiziksel olarak hem de bedensel olarak sağlıklı bireyler olurlar. Vücuttaki enerjileri, güç, dayanma sınırı ve tahammülleri artar, esnek bir yapıda olurlar. Yoga vücudu eşit derecede çalıştırır ve dengeler. Kasların uzamasını sağlar. Omurgayı güçlendirir. Gerçekten sayısız faydası vardır.
Hala Türkiye’de yoga dini inançla karıştırılıyor. Bunun hakkında neler söylemek istersiniz? Bu yanlış bilinen algıyı nasıl değiştireceğiz? Yoga nedir ne değildir?
Maalesef bu konuda tüm yoga eğitmenleri olarak bu bakış açısına maruz kalabiliyoruz. Yoga beş bin yıl önce ortaya çıkmış bir öğretidir. Zamanla doğduğu topraklarda dinler bu öğretiden etkilenmiş olabilir çünkü tüm inançlarda aynı alt metinler vardır; sev, paylaş, yardımlaş, dürüst ol, temiz ol gibi. Aslında ben yogayı bir yerde iyi insan olma sanatı olarak da tanımlıyorum. Bir tür kendini keşfetme yolculuğudur yoga. Bir yaşam biçimidir. Yoga asla bir din değildir, sadece akrobatik hareketlerden oluşmaz, ya da yoga sadece meditatif bir hal de değildir. Yogayı sadece esnek insanlar yapmaz. Yoga herkes içindir. Her yaşta, her beden türüne göre uyarlanabilen, kendi bedenimizin sınırları içerisinde, bir hedefin ve rekabetin olmadığı kendini bulma halidir. Nefes egzersizleri ile nefesini fark edersin, doğru nefes almayı öğrenirsin ve nefesi bedenin istediğin yerine yönlendirip oksijenle şifalanırsın. Nefes hareketle mükemmeldir. Asanalar ile bedeni güçlendirir, esnetir ve rahatlatırsın. Meditasyon ile zihnini susturmayı öğrenirsin. Bakın bu en zorudur çünkü zihin susmayı hiç sevmez. Düşünsenize kendinize 5 dk mola verirsiniz, onda da ya telefondasınızdır ya da kafanızın içinde planlar yapar, birileriyle konuşursunuz. Halbuki zihni susturmayı öğrenirseniz, hayatı daha net bir perspektifte görmeye başlarsınız. Yoga ile hem bedeninizi hem zihninizi fark etmeye başlarsınız. Böylelikle içinizdeki gerçek siz açığa çıkar. Yoga beden, zihin ve ruhun uyumlu hale gelmesidir.
Aileler için yoga diğer aktivitelerin yanında hep 2. planda kalıyor. Aileler neden çocuklarının ve kendilerinin hayatına yogayı sokmalılar? Yoga hayatımızda neleri değiştirir?
Çünkü yoganın faydaları insanlar tarafından yeterince bilinmiyor. Bu konuda bilhassa ebeveynlerin bilinçlenmesi gerekiyor. Öncelikle yoga bir spor değildir, zihin ve bedenimizle çıktığımız bir yolculuktur ve bu yolculuğun aşamaları vardır. Yogada bedenimizle çalışmaya başlarız, zamanla nefesimiz ve zihnimizle uyumlu hale geliriz. Beden ve zihin dengeye gelmeye başladığında hayatımızın akışı da değişmeye, o da bir dengeye gelmeye başlar. Çünkü siz artık bedeninizi dinlemeye başlamışsınızdır, zihninizin oradan oraya savrulmasına izin vermiyorsunuzdur. Kontrolü ele aldığınızda ise bu tüm yaşamınıza yansır. Jungun çok sevdiğim bir sözü vardır “Görüşünüz ancak yüreğinize baktığınızda berraklaşır. Dışa bakan düş görür, içe bakan uyanır.” Önce biz içimize bakacağız, kendimizi fark edeceğiz, gerekirse değiştireceğiz çünkü kendimizden başka kimseyi değiştiremeyiz. Bizim pozitif yönde değişimimiz çocuklarımıza yansıyacak çünkü onlar bize bakarak büyüyorlar.
Çocuk ve ergen yogasının kurum ve okullara, topluma katkılarına da değinelim isterseniz.
Bu noktada en önemlisinin yoganın okullara girmesi gerekir diye düşünüyorum. Her çocuğun yoga yapması harika olurdu. Okullarda çocuklara her türlü bilgiyi öğretiyoruz ama onlara stresle nasıl başa çıkacaklarını, yaşadıkları olumsuz durumlarda kendilerini meditasyonla nasıl sakinleştireceklerini, aslında kendilerinin ne istediklerini sorgulamayı, içe dönmeyi, beden farkındalığını, olumlu bakış açısını öğretmiyoruz. Sonra 40 yaşımıza geldiğimizde sormaya başlıyoruz; ben gerçekten ne istiyorum, bedenim bana ne anlatıyor, aslında zihnim konuşmuş da ben hiç duymamış mıyım, diye. Bir bakıyoruz ki yıllarca nefesimizi tutmuşuz, bedenimiz katılaşmaya başlamış, hastalıklar baş gösterince fark ediyoruz olan biteni. Halbuki güne çocuklar güzel nefesler alarak başlasa, önce bedeni uyandırsa, fark etse çok güzel olmaz mıydı? Genel olarak eğitimciler ve aileler hep bir sonuç peşindedirler. Ya rekabet olmalı ya da varılan bir nokta. Yogada bunlar yoktur. Bu yüzden de tercih edilmiyor. Oysa yoga varılan bir yol değil bir yolculuktur ve herkesin yolculuğu kendine özeldir. Okullarda verilen derslere de katkısı büyüktür aslında. Günümüz çocuklarının en büyük sorunu olan odaklanmaya çok iyi geliyor yoga. Konsantrasyonu arttırıp, stresi azaltıyor.
“Aslında ben yogayı bir yerde iyi insan olma sanatı olarak da tanımlıyorum. Bir tür kendini keşfetme yolculuğudur yoga. Bir yaşam biçimidir. Yoga asla bir din değildir, sadece akrobatik hareketlerden oluşmaz, ya da yoga sadece meditatif bir hal de değildir. Yogayı sadece esnek insanlar yapmaz. Yoga herkes içindir.”
Çocuk ve ergen yogası dünyada ne durumda? Neden çok tercih ediliyor?
Dünyada ülkemize nazaran çok daha yaygın, medyadan tanıdığımız ünlü futbolcular bile düzenli yoga yapıyor. Ama ülkemizde de giderek yaygınlaşıyor diye düşünüyorum. Bilhassa pandemi dönemi hayatımıza daha fazla girdi yoga. Çünkü mutluluğu sürekli dış dünyada arayan insanlar pandemide mutsuz zamanlar geçirdiler. Kimileri depresyona girerken kimileri içe döndü, yoga ve meditasyon yaptılar. Kimileri pandemi bitince hayatın akışına hızla geri karıştı, kimileri faydasını görüp devam etti. Ama bilinç seviyesi arttıkça ve insanların farkındalığı yükseldikçe daha da tercih edileceğine inanıyorum. Tüm çabam bu yönde.
Özel çocuklara katkısı var mı?
Tabi ki var. Özellikle yurtdışında bu konuda bir sürü makale var kaleme alınan. Otizmden, down sendromuna, tüm özel gereksinimli çocuklara çok ciddi faydası olduğu biliniyor. Hem koordinasyonlarının hem de konsantrasyonlarının gelişmesi açısından çok önem arzediyor. Yogada duyu bütünleme çalışmaları da yaptığımız için vestibüler duyuları ve proprioseptif duyuları da gelişiyor. Ayrıca nefes çalışmaları hem dil gelişiminde hem de rahatlamaları açısından etkili oluyor. Aynı zamanda en önemlisi yoga onların duygularını regüle etmelerini de sağlıyor ki bu tüm çocuklar için önemlidir.
Sizin bundan sonraki hedeflerinizi sormak istiyorum yogaya dair. Neler olsun isterdiniz Türkiye’de çocuk ve ergen yogasıyla ilgili?
Öncelikli amacım daha fazla şehre gitmek ve her şehirde kendi bahçesini güzelleştirecek eğitmenler yetiştirmek. Böylelikle daha fazla çocuğa ulaşmak istiyorum. Her okulda her kreşte yoganın formatta yer almasını isterdim. Her çocuk yoga yapsın mesela çünkü bu bir ihtiyaç. Çocuklarımızın ileride nasıl hayatlar yaşayacaklarını bilemeyiz, bir süre koruruz ama sonra onları hayatın içine bırakmak zorunda kalırız. İşte bu yüzden başlarına gelecek her şeyle mücadele edebilme ve duygularını yönetme becerisini öğrenmeleri gerekir. Ayrıca benim çocuk yogası kartlarım da var. Onunla tüm çocuklar evde bile kendi kendilerine yoga hareketlerini yapabilsin istiyorum. Çünkü biz çocuklara duruşu gösteririz ve çocukların kendilerine rahat gelecek şekliyle aynısını yapmasını isteriz, bu yüzden kartlara bakarak yoga hareketlerini yapabilirler. Sırada çocuk yogası hikayelerimi kitaplaştırma projem var. Yazdım sadece düzenlememi bekliyor. Bu proje ile daha fazla kişiye ulaşacağımı düşündüğüm için beni çok heyecanlandırıyor. Umarım bir an önce tamamlayıp bastırabilirim. Ve son olarak nefesim yettiğince anlatmak, paylaşmak, çoğaltmak istiyorum. Buna siz de vesile olduğunuz için, bana bu fırsatı verdiğiniz için sizlere de teşekkür ediyorum.
©mümkün dergi
Yasal Uyarı: Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Yuka Ajans Yay. ve Org. Tic. Ltd. Şti.’ye aittir. Köşe yazısı/haberin tamamı ya da bir kısmı kaynak gösterilmesi ve/veya habere aktif link verilmesi halinde dahi kesinlikle kullanılamaz.
Ayrıntılar için lütfen tıklayınız.
